Những năm qua, dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, Mặt trận Tổ quốc các cấp đã không ngừng nỗ lực, thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức hoạt động đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; tăng cường tham gia giám sát, đóng góp ý kiến, phản biện xã hội sát với thực tiễn ở cơ sở; công tác phối hợp với các cấp chính quyền ngày càng hiệu quả, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước gắn với phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh mang lại hiệu quả thiết thực, đi vào chiều sâu, khơi dậy động lực, phát huy quyền làm chủ, tạo sự đồng thuận trong xã hội, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tuy nhiên, việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc có lúc, có nơi chưa theo kịp yêu cầu trong tình hình mới; hoạt động giám sát, phản biện xã hội; kết quả tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân; vai trò đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân còn một số hạn chế nhất định.
Nguyên nhân, do một số cấp ủy đảng, chính quyền nhận thức chưa đầy đủ, sâu sắc vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc nên chưa thật sự quan tâm lãnh đạo, tạo điều kiện, bố trí cán bộ có năng lực, uy tín, kinh nghiệm thực tiễn làm công tác vận động nhân dân; một số nơi việc triển khai thực hiện công tác dân vận hiệu quả chưa cao, làm ảnh hưởng đến chất lượng công tác Mặt trận và sự tín nhiệm của nhân dân đối với đội ngũ cán bộ làm công tác Mặt trận. Mặt trận Tổ quốc có lúc, có nơi chưa chủ động tham mưu cấp ủy, phối hợp chính quyền kịp thời giải quyết những vấn đề phức tạp phát sinh; năng lực của một bộ phận cán bộ làm công tác Mặt trận còn hạn chế; điều kiện làm việc, hoạt động một số nơi còn khó khăn.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, Ban Thường vụ Tỉnh ủy xây dựng Nghị quyết về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc các cấp trên địa bàn tỉnh, với những nội dung như sau:
Về mục tiêu
Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền, tạo sự thống nhất cao trong cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và nhân dân về vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc; xây dựng Mặt trận Tổ quốc các cấp ngày càng vững mạnh; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.
Tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc phát huy tính liên minh chính trị, phối hợp và thống nhất hành động; tăng cường công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, các tổ chức trong hệ thống chính trị, việc giám sát đối với cán bộ, đảng viên và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân; thắt chặt mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân; động viên các tầng lớp nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước ở địa phương.
Đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc theo hướng trọng tâm, trọng điểm, hướng mạnh về cơ sở, sát với tình hình thực tế ở khu dân cư; khắc phục tình trạng “hành chính hoá”. Xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc các cấp theo hướng chuyên nghiệp, có tâm, có tầm, hoạt động gần dân, trọng dân; cán bộ chuyên trách có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ trình độ, năng lực trên các lĩnh vực, có uy tín và khả năng vận động, đoàn kết, tập hợp nhân dân.
Về nhiệm vụ và giải pháp
Nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng về vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong hệ thống chính trị và toàn xã hội
Tiếp tục quán triệt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác Mặt trận; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội theo Thông báo 160-TB/TW ngày 15/01/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Kết luận 62-KL/TW ngày 08/12/2009 của Bộ Chính trị; phát huy chức năng, nhiệm vụ, giải quyết tốt mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, trong đó xác định công tác Mặt trận và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, là bộ phận quan trọng và thường xuyên trong công tác xây dựng Đảng.
Nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, tôn chỉ, mục đích, trách nhiệm, quyền hạn của Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tình hình mới; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong nhân dân.
Đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với Mặt trận Tổ quốc
Đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc bằng những định hướng, chủ trương, nghị quyết, quy chế làm việc cụ thể, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng; định kỳ 6 tháng, các cấp ủy đảng, chính quyền tổ chức làm việc, nghe Mặt trận Tổ quốc báo cáo tình hình để định hướng hoạt động. Tăng cường tiếp xúc, đối thoại, trực tiếp lắng nghe ý kiến góp ý của nhân dân theo Quy định 11-QĐi/TW ngày 18/02/2019 của Bộ Chính trị quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân; tiếp tục thực hiện tốt Quyết định 1223-QĐ/TU ngày 30/7/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về ban hành Quy chế Bí thư Tỉnh ủy tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân.
Các cấp ủy đảng tạo điều kiện thuận lợi để Mặt trận Tổ quốc tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội và chức năng đại diện của Mặt trận Tổ quốc, nhất là những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến sự phát triển chung của tỉnh, của các địa phương và quyền lợi của đoàn viên, hội viên, nhân dân. Quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới công tác cán bộ của Mặt trận Tổ quốc bảo đảm tinh gọn, năng động, sâu sát với nhân dân, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ cho các cơ quan Đảng, Nhà nước. Xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể đảm bảo điều kiện hoạt động của Mặt trận Tổ quốc phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, đôn đốc tổ chức thực hiện các chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác Mặt trận; sơ kết, tổng kết việc đổi mới hoạt động của Mặt trận Tổ quốc nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác vận động nhân dân.
Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền các cấp thực hiện trách nhiệm đối với Mặt trận Tổ quốc
Các cấp ủy đảng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền thực hiện tốt quy chế công tác dân vận, quy chế dân chủ ở cơ sở, bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân; ngăn chặn, xử lý nghiêm những biểu hiện lợi dụng dân chủ để vi phạm pháp luật.
Đẩy mạnh công tác dân vận chính quyền, nâng cao tinh thần trách nhiệm, đổi mới tác phong, lề lối, thái độ của cán bộ, công chức, viên chức trong tiếp xúc, giải quyết các công việc của nhân dân; cụ thể hóa cơ chế phối hợp giữa chính quyền với Mặt trận Tổ quốc đảm bảo chặt chẽ, hiệu quả. Nâng cao chất lượng tiếp dân, giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo, cải cách hành chính, tiếp xúc, đối thoại với nhân dân; tiếp thu, trả lời những kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc.
Chính quyền các cấp tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc thực hiện tốt công tác vận động nhân dân, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước, nhất là ở cơ sở. Chú trọng vai trò tư vấn, phản biện và giám sát, góp ý của Mặt trận Tổ quốc trong triển khai thực hiện các chương trình, dự án quan trọng của địa phương.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc
Phát huy vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc trong công tác tham mưu cấp ủy, hiệp thương thống nhất các tổ chức thành viên thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, tạo điều kiện để đoàn viên, hội viên, nhân dân tham gia các hoạt động theo hướng trọng tâm, trọng điểm, rõ mục tiêu, rõ nhiệm vụ, thiết thực, hiệu quả, sát cơ sở, chú trọng chất lượng, không chạy theo số lượng và thành tích.
Tiếp tục mở rộng, đa dạng hoá các hình thức tập hợp nhân dân vào tổ chức, thông qua các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, các nhóm nòng cốt, các câu lạc bộ,… Quan tâm chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; chủ động nắm chắt tình hình, kịp thời đề xuất biện pháp giải quyết những vấn đề bức xúc liên quan đến đời sống nhân dân.
Đưa các mục tiêu, chương trình hoạt động về địa bàn dân cư, từng hộ gia đình, bảo đảm thiết thực, hiệu quả; thường xuyên lắng nghe, tiếp thu ý kiến chính đáng của nhân dân để phản ánh với cấp ủy, chính quyền, góp phần thực hiện tốt vai trò “cầu nối” giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc các cấp đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới
Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt Mặt trận Tổ quốc các cấp đủ về số lượng, đảm bảo phẩm chất, uy tín, tâm huyết, trách nhiệm, có năng lực, am hiểu về kinh tế - xã hội, pháp luật, có bản lĩnh chính trị vững vàng, ngang tầm nhiệm vụ. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, luân chuyển, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ có trình độ, kinh nghiệm làm công tác Mặt trận, nhất là cán bộ nữ, cán bộ trẻ.
Mặt trận Tổ quốc các cấp chủ động tham mưu các cấp ủy xây dựng, kiện toàn sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; thường xuyên tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác Mặt trận, góp phần nâng cao kỹ năng tuyên truyền, vận động, tập hợp đoàn viên, hội viên và nhân dân.
Quan tâm công tác tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân
Phát huy trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tập hợp, vận động nhân dân đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, thực hành dân chủ. Thường xuyên thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng, tinh thần tự lực, tự cường, lòng yêu nước, tự tôn dân tộc cho đoàn viên, hội viên, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và nhân dân.
Kiên quyết đấu tranh với các quan điểm sai trái, phá hoại, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tuyên truyền sâu rộng để các tầng lớp nhân dân nhận thức rõ âm mưu của các thế lực thù địch, phản động. Tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức, hành động, nâng cao tinh thần cảnh giác, nhạy bén trong nhận diện, tích cực đấu tranh, phản bác với những quan điểm sai trái, thù địch.
Tổ chức giám sát tốt việc thực hiện chính sách, pháp luật về tôn giáo; phát huy vai trò cốt cán trong các tôn giáo, những người có uy tín trong cộng đồng, góp phần tăng cường đoàn kết tôn giáo và khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của Mặt trận Tổ quốc các cấp
Thực hiện tốt vai trò giám sát, phản biện xã hội trong xây dựng, triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, của địa phương; phối hợp giám sát việc tu dưỡng đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Vận động nhân dân tích cực thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Hàng năm, Mặt trận Tổ quốc các cấp báo cáo cấp ủy và chủ trì, hiệp thương các tổ chức thành viên thống nhất, lựa chọn lĩnh vực, nội dung, những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân và những vấn đề dư luận quan tâm để xây dựng nội dung kế hoạch giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, đảm bảo sát với tình hình địa phương. Thực hiện tốt công tác tiếp dân, tiếp nhận, xử lý đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân; giám sát chặt chẽ các cơ quan Nhà nước trong giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.
Tăng cường phối hợp tổ chức cho cử tri giám sát đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp trong thực hiện trách nhiệm của đại biểu dân cử; giám sát mối liên hệ giữa đại biểu với cử tri, việc tiếp thu, xử lý các ý kiến, kiến nghị của cử tri và bảo vệ quyền lợi chính đáng của cử tri,... Phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong phát hiện, kiến nghị xử lý những biểu hiện vi phạm đạo đức, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật và các quy định của địa phương đối với cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ở khu dân cư.
Kiện toàn tổ chức, phát huy vai trò, trách nhiệm Hội đồng tư vấn của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, Ban tư vấn của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp huyện, Tổ tư vấn của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã và đội ngũ cán bộ, chuyên gia có kinh nghiệm, kiến thức chuyên sâu về các lĩnh vực tham gia các hoạt động phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền đảm bảo thực chất, hiệu quả.
Chủ động tham mưu xây dựng các cơ chế phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, tạo sự đồng thuận trong nhân dân; nâng cao trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền trong tiếp thu, giải trình các ý kiến giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân.
Tăng cường, đổi mới, nâng cao chất lượng phối hợp hoạt động giữa Mặt trận Tổ quốc với các tổ chức thành viên và chính quyền các cấp
Mặt trận Tổ quốc các cấp phát huy tốt chức năng, nhiệm vụ, vai trò chủ trì, hiệp thương với các đoàn thể chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên lựa chọn nội dung, xây dựng chương trình phối hợp cả nhiệm kỳ; hàng năm, xây dựng kế hoạch thực hiện phù hợp với từng đơn vị, đảm bảo chương trình, mục tiêu, thời điểm cụ thể, có phân công trách nhiệm tổ chức thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, tránh chồng chéo, hình thức.
Chủ động phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp, các ngành giải quyết những vấn đề bức xúc, kiến nghị chính đáng của nhân dân; kịp thời phát hiện, tuyên dương, khen thưởng những mô hình, nhân tố mới, những mặt tích cực, phản ánh những khuyết điểm, yếu kém, kiến nghị với chính quyền; tham gia hiệu quả công tác cải cách hành chính, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai,...
Đảng đoàn Hội đồng nhân dân, Ban Cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh, chính quyền các cấp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các quy chế, chương trình công tác phối hợp với Mặt trận Tổ quốc đảm bảo thống nhất trong quản lý, điều hành và công tác vận động nhân dân; xây dựng, ban hành hệ thống chính sách cụ thể, đồng bộ, tạo điều kiện về cơ sở vật chất cho hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, nhất là ở cơ sở.